بهداشت نیوز- مشکات سخاوتی: سال هاست که در کشور ما، در آخرین ماه سال و روزهای پایانی اسفند، یک آیین تاریخی در کشور تبدیل به یک فاجعه انسانی شده است و هر چه می گذرد معنای واقعی چهارشنبه سوری کم رنگ شده و به واقع شاهد یک "چهارشنبه سوزی" تمام عیار هستیم.
مروری بر آمار مصدومین و فوتی های چهارشنبه سوری در سال 98
حتی با اینکه سال گذشته کشور ما مانند تمام دنیا درگیر ویروس و پاندمی کرونا بود و توصیه های اکید بر عدم برگزاری تجمع و رعایت اصول بهداشتی شده بود و فکر می کردیم آمار مصدومین چهارشنبه سوری به حداقل برسد، اما باز شاهد اتفاقات تلخ بودیم.
طبق گزارشات سازمان اورژانس کشور، در چهارشنبه سوری سال گذشته (27 اسفندماه 98) ،حوادث چهارشنبه سوری ۷۵۱ مصدوم (۶۱۲ مردو ۱۳۹ خانم) داشت که ۳۹ نفر دچار نقض عضو و ۲۲۰ نفر از ناحیه چشم دچار آسیب شدند و ۲ نفر) جان خود را از دست دادند.
روزهای پایانی سال را سپری می کنیم و همچنان پس از گذشت یکسال سایه ی تاریک ویروس کرونا بر کشور و جهان احساس می شود. از طرفی رفتار مردم در چهارشنبه سوری امسال نیز غیرقابل پیش بینی است زیرا تغییر نگاه مردم نیاز به ایجاد زیر ساخت های فرهنگی اساسی برای زنده کردن اتفاقات پرمعنا و شناسنامه داری چون چهارشنبه سوری دارد اما هنوز کاری برای احیای این سنت حسنه و قدمت دار نکرده ایم.
برگزاری خانوادگی جشن شاد چهارشنبه سوری در نهاد "خانواده"
خبرنگار بهداشت نیوز در این راستا گفتگویی صمیمانه با مهندس محمدرضا مرشد دوست، کارشناس ارشد مدیریت ایمنی و آتش نشانی شهری و مدیر عامل مجموعه کودک ایمن- ناجی فردا انجام داده و با او از اتفاقات خوبی که می تواند در چهارشنبه سوری بیفتد و نمی افتد و در واقع نگاه خلاقانه برای حفظ ایمنی در آیین کهن چهارشنبه سوری حرف زدیم؛
مهندس مرشد دوست گفت: طبق یافته های تاریخی و اسناد، مدیریت جشن چهارشنبه سوری از سال های دور با خانواده ها و بزرگترهایی چون مادر بزرگ ها و پدر بزرگ ها بوده است و در این شب همه در خانه بزرگترها جمع می شدند و پریدن از آتش هم در کنار خانواده و بسیار محدود اجرا می شده است.
وی افزود: خانواده ها امروزه نیز می توانند رسم های زیبا و پر معنی چهارشنبه سوری را به شکل قصه و با زبان صمیمی و کودکانه برای بچه ها بیان کنند و کودکان را با آیین های چهار شنبه سوری مثل "قاشق زنی"، کوزه شکن، شال انداز، "آش چهارشنبه سوری" و در نهایت با مفهوم پریدن از آتش آشنا کنند.
چرا چهارشنبه سوری به آتش بازی های خطرناک تبدیل شده؟
این مدرس حوزه ایمنی در خصوص یکی از رسم های چهارشنبه سوری هم اظهار داشت: یکی از رسم های چهارسنبه سوری در گذشته ها رسم "کوزه شکن" بوده ،در این رسم کوزه های قدیمی و شکسته را در آخر سال می شکاندند تا هم در سال جدید کوزه جدید و بهداشتی استفاده کنند ،هم باعث رونق بازار کوزه گران و سفالگران بوده و هم هیجانات فردی که کوزه را از پشت بام به بیرون می انداخته تخلیه می شده است.
مدیر عامل مجموعه کودک ایمن- ناجی فردا یادآور شد: ما نمی توانیم بگوییم اساسا شب چهارشنبه سوری وجود نداشته و این بحث انحرافی است زیرا آیین چهارشنبه سوری از گذشته با محوریت خانواده وجود داشته اما امروزه عدم محوریت خانواده در برگزاری آن باعث شده بچه ها به سمت گروه دوستان سوق داده شوند و دست به کارهای خطرناک بزنند.
مرشد دوست گفت: چون تخلیه هیجانات در کل سال سرکوب شده، نوجوانان در شب چهارشنبه سوری خطرناک ترین نوع رسم را که آتش بازی است انتخاب می کنند و چون مدیریت خانواده ضعیف بوده، به آتش سوزی و مواد محترقه و منفجره ختم می شود.
چگونه می توان چهارشنبه سوری کم خطر و ایمن داشت؟
وی با اشاره به اینکه در کشورهای دیگر هم آتش بازی و نورافشانی را در جشن هایشان می بینیم ، ادامه داد: اینگونه کارها امکان دارد به دلیل عدم رعایت اصول ایمنی آسیب هایی را به همراه داشته باشد اما قطع عضو، سوختگی های 90 درصد، کور شدن چشم و مرگ بر اثر آتش بازی را خیلی کمتر در کشورهای دیگر می بینیم.
مدیر عامل مجموعه کودک ایمن- ناجی فردا تأکید کرد: اگر رسم و آیین چهارشنبه سوری در قالب خانواده تعریف و برگزار شود کمترین آسیب را خواهد داشت زیرا هیچ خانواده ای از بنزین و گازوئیل برای روشن کردن آتش استفاده نمی کند و آتشی که درست می کند محدود، بی خطر و کنترل شده است.
مرشد دوست گفت: در حوزه ایمنی نهی کردن درست نیست یا باید جایگزین ایجاد کنیم یا اینکه فرآیند ناایمنی را هدایت کنیم و نهی کردن صرف باعث آسیب های بیشتر و جدی تر می شود زیرا بچه ها با نهی کردن بیشتر ترغیب به انجام کاری می شوند.
برگزاری جشن خانوادگی چهارشنبه سوری با توجه به شرایط کرونا
وی اضافه کرد: در سال های گذشته رسم زیبا و پر مفهوم چهارشنبه سوری مانند کوزه شکن را در برخی مناطق با حضور پدر و مادر در کنار کودک اجرا کردیم، به این ترتیب که کودکان بدی های سال گذشته خود را تحت نظر یک مربی هنر می کشیدند یا می نوشتند و داخل کوزه ها می انداختند و یک منطقه ای ایمن را در نظر می گرفتیم تا کودکان کوژه ها را در آنجا شکسته و به آن ها می گفتیم با این کار بدی ها را دور ریختیم.
این مدرس حوزه ایمنی پیشنهادی برای خانواده ها در رابطه با برگزاری چهارشنبه سوری امسال داشت: امسال با توجه به شیوع کرونا می توان رسوم پر معنای چهارشنبه سوری را در کانون خانواده و در خانه به همراه رسوم دیگری چون حافظ خوانی و درست کردن آش مخصوص این شب زنده و برگزار کرد.
مدیر عامل مجموعه کودک ایمن- ناجی فردا به بهداشت نیوز گفت: همه ی رسانه ها و سازمان های امدادی که واحدهای فرهنگی و اجتماعی دارند باید روی رسوم چهارشنبه سوری کار کنند تا با هدف کاهش حادثه به طور غیر مستقیم به سمت ایمنی برویم و از آتش بازی های خطرناک فاصله بگیریم.